"Ευ αγωνίζεσθαι"

24 Μαρ 2023

“Ευ αγωνίζεσθαι”

Με τον όρο συναγωνισμό εννοούμε την προσπάθεια που καταβάλλουν δύο ή περισσότερες πλευρές προκειμένου να υπερτερήσει η μία της άλλης. Περιλαμβάνει την ευγενέστερη έννοια της άμιλλας και δε συνδέεται με τη σκληρή έννοια της αντιπαλότητας. Ειδικότερα, η έννοια του συναγωνισμού δηλώνει την παράλληλη προσπάθεια να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα και στην ηθική ικανοποίηση. Η άμιλλα αποτελεί την εξιδανικευμένη μορφή του συναγωνισμού, με ευγενή και ανιδιοτελή, κατά κανόνα κίνητρα.

Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται η έννοια του ανταγωνισμού. Σημασιολογικά η έννοια δηλώνει τον αγώνα με στόχο την επικράτηση. Συνήθως ο όρος αυτός προϋποθέτει προσωπικές αντιπαλότητες, κοινωνικές και οικονομικές σκοπιμότητες, πολλές φορές εκτός ανθρώπινων αξιών, οι οποίες μπορεί να φτάνουν μέχρι και τη βίαια λεκτική η υλική σύγκρουση. Στον οικονομικό και πολιτικό τομέα, ο ανταγωνισμός έχει συχνά θετικά αποτελέσματα, όμως στον ψυχισμό ενός παιδιού δρα καταλυτικά.

Γενικότερα ο συναγωνισμός καλλιεργείται στα παιδιά από μικρή ηλικία. Όταν τα παιδιά παίζουν, μεγαλύτερη σημασία πρέπει να έχει το ίδιο το παιχνίδι, παρά ο νικητής. Έτσι, οι γονείς καλούνται να μάθουν στο παιδί τόσο το δίκαιο παιχνίδι, όσο και την αποδοχή και την αντιμετώπιση μια ενδεχόμενης ήττας. Το δίκαιο παιχνίδι συνίσταται στην εκμάθηση των κανόνων, στην κατανόηση, στην ευγένεια, στη συνεργασία και στο σεβασμό του αντιπάλου. Στο πλαίσιο αυτό απαραίτητη είναι και η ενθάρρυνση του παιδιού από τους γονείς του, ώστε να έχει κίνητρο να συνεχίσει την προσπάθειά του και να μην εγκαταλείπει τους στόχους του.

Ο συναγωνισμός όμως δεν περιορίζεται μόνο στον χώρο του παιχνιδιού, αλλά περνά και στη σχολική αίθουσα. Το σχολείο χαρακτηρίζεται ως «φορέας δευτερογενούς κοινωνικοποίησης», καθώς το παιδί καλείται να περάσει ένα μέρος του χρόνου του με τους συνομηλίκους του εκτός του οικογενειακού πλαισίου. Στο σημείο αυτό, κατά το οποίο το παιδί αυτονομείται, μαθαίνει να είναι παραγωγικό, να συνυπάρχει και να συνεργάζεται με άλλα άτομα. Αν ένα παιδί αφεθεί εντελώς ελεύθερο να επιλέξει, είναι σίγουρο πως θα προτιμήσει τη συνεργασία με το συμμαθητή του για οποιασδήποτε μορφής σχολική εργασία.

Στη σύγχρονη εποχή τα παιδιά βιώνουν πολύ συχνά το άγχος της επιτυχίας. Νιώθουν ότι η αξία τους καθορίζεται από την επίδοση τους είτε στα μαθήματα είτε σε κάποια αθλητική δραστηριότητα. Έτσι, ανησυχούν μήπως αποτύχουν, μήπως απογοητεύσουν το στενό τους περιβάλλον και δε φανούν αντάξια των προσδοκιών τους. Σε μια σχολική τάξη πολλές φορές τα παιδιά εκλαμβάνουν τους καλούς βαθμούς ως αυτοσκοπό. Έτσι, όχι μόνο δεν απολαμβάνουν το ταξίδι της μάθησης, αλλά πολλές φορές αντιμετωπίζουν με σκληρό τρόπο τους συμμαθητές τους, έρχονται σε σύγκρουση με αυτούς, κλείνονται στον εαυτό τους και αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές.

Αυτό που πρέπει κυρίως να προσέξουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι ότι ο ανταγωνισμός είναι αντίθετος με τη φύση της παιδαγωγικής διαδικασίας, ότι οδηγεί τους περισσότερους σε ανασφάλεια και αρνητική αυτοαξιολόγηση και στο τέλος καταλήγει σε μείωση της αυτοεκτίμησης, πράγμα ιδιαίτερα οδυνηρό και επιζήμιο για την ψυχοσύνθεση του μαθητή κάθε ηλικίας. Έρευνες δείχνουν ότι άνθρωποι αποδίδουν καλύτερα όταν προσπαθούν να κερδίσουν, παρά όταν προσπαθούν να μην χάσουν.

Για να αναπτύξει το παιδί έναν υγιή ανταγωνισμό και να μη φοβάται την πιθανότητα της αποτυχίας, έχει ανάγκη από την υποστήριξη, την ενθάρρυνση και την άνευ όρων αγάπη των γονιών του. Από την άλλη πλευρά τα υπερβολικά ανταγωνιστικά παιδιά επιβαρύνονται με άγχος και νιώθουν πίεση αν αντιληφθούν έστω και λαθεμένα ότι η αγάπη των γονιών τους εξαρτάται από την επιτυχία τους. Είναι επομένως σημαντικό οι γονείς να ενθαρρύνουν και να δίνουν έμφαση στην προσπάθεια του παιδιού ανεξαρτήτως αποτελέσματος, και να αντιμετωπίζουν την αποτυχία ως μια προσωρινή κατάσταση που με διαφορετικό χειρισμό και στρατηγική μπορεί να ξεπεραστεί.

Είναι σημαντικό οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί να σέβονται τις επιλογές του παιδιού καθώς και το επίπεδο που θέλει να ανταγωνιστεί. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από την επιλογή του ελεύθερου χρόνου και των δραστηριοτήτων τους. Μπορεί οι επιτυχίες του παιδιού να κάνουν τους γονείς να νιώθουν περήφανοι, αλλά είναι καλό να αποφεύγουν να επεμβαίνουν στο πρόγραμμα και στις δραστηριότητές του προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ίδιοι. Αν το κάνουν αυτό, μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά η σχέση τους και να καλλιεργηθεί ένας μη υγιής ανταγωνισμός μεταξύ τους.

Στα Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης «Έρεισμα» καλλιεργούμε στους μαθητές μας την ευγενή άμιλλα του συναγωνισμού, ώστε αυτοί να συνυπάρχουν αρμονικά, να κυνηγούν τα όνειρά τους και να ανταγωνίζονται τους φόβους και τις ανησυχίες τους.

Για οποιαδήποτε πληροφορία, επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλέφωνο: 2231307114, θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε!