Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

25 Σεπ 2023

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια μεγάλη ομάδα διαταραχών που επηρεάζουν τη μαθησιακή ικανότητα και την εκπαιδευτική πορεία ενός ατόμου. Οι δυσκολίες αυτές φαίνεται ότι είναι εγγενείς, δηλαδή το άτομο θα μπορούσαμε να πούμε ότι γεννιέται με αυτήν την προδιάθεση.

Ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών που είναι γνωστές ως μαθησιακές δυσκολίες έχουν αντίκτυπο στην ικανότητα μάθησης και στην πορεία σπουδών ενός ατόμου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το άτομο γεννήθηκε με αυτά τα ζητήματα επειδή φαίνεται να είναι εγγενή ή κληρονομικά. Ενώ ορισμένες μεμονωμένες προκλήσεις μπορεί να προκληθούν από λειτουργική ανεπάρκεια του κεντρικού νευρικού συστήματος του ατόμου ή από κάποια χρόνια νόσο, τα αίτια είναι συχνά πολύπλοκα ή ακόμα και ασαφή. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι τα άτομα με νοητικές ανεπάρκειες μπορεί συχνά να έχουν επίσης μαθησιακές προκλήσεις, οι όροι “μαθησιακές δυσκολίες” και “χαμηλός δείκτης IQ” (μερικές φορές γνωστός ως “νοητική υστέρηση”) δεν είναι εναλλάξιμοι.

Κατηγορίες μαθησιακών δυσκολιών

Οι μαθησιακές δυσκολίες περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών. Οι πιο συχνές είναι οι εξής:

• Δυσκολίες λόγου και ομιλίας

Το παιδί δυσκολεύεται στην παραγωγή και στην κατανόηση του προφορικού λόγου. Ενδέχεται να έχει προβλήματα στην άρθρωση, στην έκφραση ή και στην κατανόηση των λεγόμενων του ομιλητή.

• Δυσκολίες γραπτού λόγου – Δυσλεξία

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν δυσκολίες του παιδιού σχετικές με την ορθογραφία, την παραγωγή γραπτού λόγου αλλά και με την ανάγνωση.

• Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής ή/και Υπερκινητικότητα

Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους δυσκολίες δε μπορούν να ολοκληρώσουν εύκολα μια εργασία, καθώς η προσοχή τους στρέφεται εύκολα σε κάποια άλλη δραστηριότητα. Συχνά, φαίνεται να μη δίνουν προσοχή στον ομιλητή και να δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις οδηγίες. Η συμπεριφορά του παιδιού με ΔΕΠ-Υ στην κίνηση είναι βιαστική και αδέξια. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα αρνητικές επιπτώσεις στην ικανότητα μάθησης.

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναφερθούμε στην Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής ή/και Υπερκινητικότητα.

Τι είναι η ADD/ADHD;

Μια διαταραχή που επηρεάζει τη συμπεριφορά, είναι η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD). Οι ασθενείς εμφανίζουν ανησυχία, αγωνίζονται με τη συγκέντρωση, ακόμη και συμπεριφέρονται παράλογα. Τα σημάδια μπορούν να παρατηρηθούν ήδη από την ηλικία των 3 ετών και γίνονται πολύ πιο εμφανή μόλις το παιδί αρχίσει να πηγαίνει στο σχολείο. Οι στατιστικές του Nhs.uk δείχνουν ότι μεταξύ 6 και 12 ετών, γίνεται ο μεγαλύτερος όγκος των διαγνώσεων.

Ενώ τα συμπτώματα συνήθως επιδεινώνονται καθώς οι άνθρωποι γερνούν, πολλοί ενήλικες που είχαν ΔΕΠΥ από τη βρεφική ηλικία συνεχίζουν να αγωνίζονται καθώς μεγαλώνουν. Η ADHD επηρεάζει το 5-7% των μαθητών κατά μέσο όρο και τα αγόρια αποτελούν την πλειοψηφία των περιπτώσεων, με αναλογία φύλου 3 προς 1.

Άλλες καταστάσεις όπως οι αγχώδεις διαταραχές, οι μαθησιακές δυσκολίες και τα συναισθηματικά προβλήματα μπορεί να συνυπάρχουν με τη ΔΕΠ-Υ.

Συμπτώματα διάσπασης προσοχής στον μαθητή:

· Αδυναμία να μείνει συγκεντρωμένος σε μια δραστηριότητα/ ένα μάθημα

· Δεν ακούει όταν του μιλάνε, ακόμη και αν απευθύνονται απευθείας σε εκείνον.

· Δεν μπορεί να ολοκληρώσει μια δουλειά που πρέπει να κάνει και δεν μπορεί να ακολουθήσει οδηγίες.

· Αδυνατεί να οργανώσει δραστηριότητες και εργασίες.

· Αποφεύγει να κάνει πράγματα που απαιτούν συγκέντρωση π.χ. διάβασμα στο σπίτι.

· Χάνει συνεχώς πράγματα που χρειάζονται για να κάνει μια εργασία π.χ. μολύβια, σημειώσεις, ακόμη και παιχνίδια.

· Αποσπάται εύκολα.

· Ξεχνά να κάνει τις εργασίες που πρέπει.

· Συμπτώματα υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας.

· Κινείται νευρικά ή στριφογυρίζει στο κάθισμά του.

· Δυσκολεύεται να κάτσει καθιστός στην αίθουσα ή σε άλλες δραστηριότητες.

· Θέλει να είναι συνεχώς σε κίνηση.

· Γυρίζει γύρω γύρω ή σκαρφαλώνει σε περιστάσεις που δεν αρμόζει.

· Δεν μπορεί να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα ήσυχα.

· Μιλάει υπερβολικά πολύ.

· Διακόπτει όταν μιλάει κάποιος άλλος.

· Δυσκολεύεται να περιμένει να έρθει η σειρά του.

· Εισβάλλει στη συζήτηση και στα παιχνίδια άλλων ή τους διακόπτει.

· Δεν έχει αίσθηση του κινδύνου.

Για να τεθεί η διάγνωση, θα πρέπει να πληρούνται τουλάχιστον 6 από τα κριτήρια που έχει θέσει ο ΠΟΥ από μία τουλάχιστον κατηγορία, είτε υπερκινητικότητα/παρορμητικότητα είτε διάσπαση προσοχής.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΔΕΠΥ

1. Οργάνωση της σχολικής τάξης:

· Είναι σημαντικό ο μαθητής με ΔΕΠΥ να κάθεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στο δάσκαλο, στο πρώτο θρανίο για να μην έχει στο οπτικό του πεδίο τα άλλα παιδιά. Ωστόσο, δεν πρέπει να διαχωρίζεται από την υπόλοιπη τάξη.

· Το θρανίο του μαθητή είναι προτιμότερο να βρίσκεται μακριά από τον διάδρομο, τα παράθυρα, ώστε να αποφεύγονται οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα που του αποσπούν την προσοχή.

· Καλό είναι το παιδί με ΔΕΠΥ να κάθεται μαζί με έναν καλό μαθητή που να λειτουργεί σαν μοντέλο οργάνωσης και θετικής συμπεριφοράς.

2. Οργάνωση της παράδοσης του μαθήματος:

· Κεντρική ιδέα ή λέξεις κλειδιά πριν την έναρξη του κεφαλαίου.

· Κατανομή της ύλης σε μικρότερα μέρη.

· Απλοποίηση σύνθετων εννοιών.

· Οπτικοακουστικό ή φωτογραφικό υλικό.

· Ενεργή συμμετοχή του μαθητή με ΔΕΠΥ στην παράδοση του μαθήματος. Για παράδειγμα, μπορεί να γράφει τις λέξεις κλειδιά ή την κεντρική ιδέα του μαθήματος στον πίνακα.

· Εντονότερα χρώματα για τις βασικές έννοιες στον πίνακα.

· Επαφή του καθηγητή με τον μαθητή κατά την παράδοση του μαθήματος.

3. Προετοιμασία των ασκήσεων και των διαγωνισμάτων:

· Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται βοήθεια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με το μέσο μαθητή. Τα περισσότερα όμως διστάζουν να τη ζητήσουν και είναι σημαντική η ενθάρρυνση.

· Έλεγχος ότι έχει καταλάβει τις οδηγίες πριν αρχίσει να γράφει. Επανάληψη των οδηγιών με ήρεμο και θετικό τρόπο.

· Σύντομα τεστ αντί για μεγάλα διαγωνίσματα.

· Σχήματα και χρώματα όπου είναι εφικτό.

· Προσφορά περισσότερου χρόνου για την ολοκλήρωση της εργασίας.

4. Οργανωμένη συμπεριφορά:

· Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται ένα εξαιρετικά δομημένο περιβάλλον προκειμένου να ανταποκριθούν θετικά. Γι’ αυτό είναι αποτελεσματική μια καθημερινή ρουτίνα στην τάξη.

· Καθημερινό πρόγραμμα στον πίνακα.

· Εβδομαδιαίους ή μηνιαίοι στόχοι, ανάλογα με τις ανάγκες του συγκεκριμένου μαθητή.

· Απλοί και σαφείς κανόνες συμπεριφοράς στην τάξη.

· Σύστημα ανταμοιβής για την ολοκλήρωση των εργασιών. Η επιβράβευση πρέπει να είναι συχνότερη από την τιμωρία.

· Αν ο μαθητής βρίσκεται σε ανησυχία, μπορεί να βγαίνει εκτός σχολικής τάξης να φέρει συγκεκριμένα υλικά, όπως για παράδειγμα μαρκαδόρους. Η ολιγόλεπτη αυτή έξοδος από την τάξη λειτουργεί σαν βαλβίδα αποσυμπίεσης.

· Έλεγχος ότι έχει καταγράψει τις εργασίες που έχει για το σπίτι.

5. Ενίσχυση της κοινωνικοποίησης:

· Συζήτηση στην τάξη για το σωστό τρόπο επίλυσης των πιθανών διαφορών και των συγκρούσεων.

· Ενίσχυση της σχέσης του μαθητή με ΔΕΠΥ με τους συμμαθητές του.

Στρατηγικές μελέτης παιδιών με ΔΕΠΥ:

Ένας μαθητής με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) μπορεί να επωφεληθεί από μια ποικιλία πρακτικών μελέτης, όπως:

Καθορίστε ένα πρόγραμμα: Φτιάξτε ένα καθημερινό ημερολόγιο με καθορισμένες ώρες για μελέτη, ανάπαυση και εκτέλεση άλλων εργασιών. Ως αποτέλεσμα, ο μαθητής μπορεί να παραμείνει συγκεντρωμένος και στην εργασία.

Οργάνωση εργασιών: Χωρίστε τις απαιτητικές εργασίες ή εργασίες σε μικρότερα, πιο εφικτά κομμάτια. Αυτό μπορεί να αποτρέψει τον μαθητή από το να αισθάνεται υπερβολική επιβάρυνση και να τον βοηθήσει να συγκεντρωθεί σε μία δραστηριότητα κάθε φορά.
Χρησιμοποιήστε οπτικά βοηθήματα: Για να βοηθήσετε τον μαθητή στην επεξεργασία πληροφοριών, χρησιμοποιήστε οπτικά βοηθήματα όπως διαγράμματα, οργανωτές γραφικών και κάρτες flash.

Ελαχιστοποιήστε τους περισπασμούς: Δημιουργήστε ένα περιβάλλον μελέτης που να είναι απαλλαγμένο από περισπασμούς, όπως να κλείσετε την τηλεόραση ή το τηλέφωνο και να βρείτε ένα ήσυχο μέρος για να εργαστείτε.

Κάντε διαλείμματα: Κάντε τακτικά διαλείμματα για να μετακινηθείτε και να εστιάσετε ξανά. Η ενασχόληση με τη σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της εστίασης και της συγκέντρωσης.

Χρησιμοποιήστε ένα χρονόμετρο για να παρακολουθείτε πόσο χρόνο αφιερώνετε σε μια εργασία. Αυτό θα βοηθήσει τον εκπαιδευόμενο να παραμείνει συγκεντρωμένος και στην εργασία.

Χρησιμοποιήστε μνημονικά και άλλα βοηθήματα μνήμης για να βοηθήσετε τον μαθητή να διατηρήσει τη ζωτική γνώση.

Θέστε επιτεύξιμους στόχους: Ο καθορισμός επιτεύξιμων στόχων και ο διαχωρισμός μεγαλύτερων έργων σε μικρότερες, διαχειρίσιμες εργασίες μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές με ΔΕΠ-Υ να παραμείνουν συγκεντρωμένοι και σε καλό δρόμο.

Συμβουλευτείτε έναν σύμβουλο ή θεραπευτή: Η ικανότητα του μαθητή να διαχειρίζεται τα συμπτώματά του και να βελτιώνει τη γενική του ευεξία μπορεί να βοηθηθεί συνεργαζόμενος με έναν θεραπευτή ή σύμβουλο που ειδικεύεται στη ΔΕΠΥ.

Χρησιμοποιήστε στρατηγικές ενεργούς μάθησης: Οι ενεργητικές στρατηγικές μάθησης, όπως οι πρακτικές δραστηριότητες, τα παιχνίδια και οι ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές με ΔΕΠΥ να παραμείνουν συγκεντρωμένοι και αφοσιωμένοι κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.

Αναλύστε το υλικό μελέτης: Η κατανομή του υλικού μελέτης σε μικρότερα, διαχειρίσιμα κομμάτια μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές με ΔΕΠ-Υ να παραμείνουν συγκεντρωμένοι και να αποφύγουν να αισθάνονται καταπονημένοι.

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η εμπειρία κάθε ατόμου με τη ΔΕΠΥ είναι μοναδική.

Επειδή ο καθένας με ΔΕΠΥ το βιώνει διαφορετικά, ορισμένες από τις προαναφερθείσες τακτικές μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές για ορισμένα άτομα από άλλα. Η εύρεση τακτικών που λειτουργούν για τον μαθητή ενώ συνεργάζεται μαζί του είναι ζωτικής σημασίας.