Σύνδρομο Μινχάουζεν δι’ αντιπροσώπου

26 Σεπ 2023

Σύνδρομο Μινχάουζεν δι’ αντιπροσώπου

(Munchausen’s syndrome by proxy)

Το σύνδρομο Μινχάουζεν είναι μια κλινική διαταραχή κατά τη διάρκεια της οποίας το άτομο επινοεί ή προκαλεί ασθένειες στον εαυτό του. Έχει πάρει το όνομά του από το βαρόνο Μινχάουζεν, Γερμανό συγγραφέα.

Τα κίνητρα δεν είναι εξωτερικά, δεν έχουν ως στόχο δηλαδή τα υλικά οφέλη, αλλά έχουν να κάνουν με μία εσωτερική ανάγκη του ατόμου, να τραβάει την προσοχή και τον οίκτο.

Κάποιος με σύνδρομο Μινχάουζεν έχει μελετήσει καλά τα συμπτώματα που θέλει να υποκριθεί, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να πείθει τους γύρω του για την κλινική του κατάσταση και όντως να παίρνει αυτό που αρχικά αποσκοπούσε.

Τα αίτια δεν έχουν διευκρινιστεί σε απόλυτο βαθμό. Το βασικό κίνητρο είναι η συμπάθεια και η προσοχή που εισπράττει από το υγειονομικό προσωπικό και το προσωπικό κοινωνικής φροντίδας ή άλλες οικογένειες, εμφανιζόμενος ως αφοσιωμένος φροντιστής. Τα άτομα αυτά παρουσιάζονται ως «άγγελοι του ελέους».

Οι περισσότεροι πάσχοντες είναι άτομα (συνήθως μητέρες) που φροντίζουν μικρά παιδιά. Οι μητέρες αυτές μπορεί:

Να λένε ψέματα για τα συμπτώματα του παιδιού.
Να αλλάζουν τα αποτελέσματα των τεστ για να κάνουν το παιδί να φαίνεται άρρωστο.
Να βλάπτουν σωματικά το παιδί για να εκδηλώνει συμπτώματα.

Ορισμένα χαρακτηριστικά που έχουν οι πάσχοντες είναι:

Μπορεί να έχουν ιατρικές γνώσεις ή να είναι οι ίδιοι υγειονομικοί.
Μοιάζουν αφοσιωμένοι στο παιδί ή στο εξαρτώμενο άτομο.
Είναι πολύ φιλικοί και συνεργάσιμοι με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.
Επιζητούν την συμπόνια και την προσοχή.
Μοιάζουν να ανησυχούν πολύ για το παιδί τους.
Πάσχουν οι ίδιοι από φανταστικές διαταραχές, τις οποίες προκαλούν στον εαυτό τους.
Θέλουν να έχουν τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης.
Δεν βλέπουν τίποτα κακό στη συμπεριφορά τους.

Ένας έμπειρος κλινικός ή γιατρός θα παρατηρήσει την έντονη προσκόλληση του παιδιού μαζί με φόβο επαφής με οποιονδήποτε άλλον, καθώς και έντονη εξάρτηση με τη μητέρα. Αυτό συμβαίνει επειδή το άτομο παρουσιάζεται ως ο μόνος και απόλυτος σωτήρας και φυσικά σε μέλη όπως είναι τα παιδιά, για τα οποία η μητέρα είναι το παν.

Οι συνέπειες, εκτός της δυσλειτουργικής σχέσης με την μητέρα, είναι ο ακραίος φόβος που καταπιέζεται, καθώς ένα υγιές παιδί θέλει και να σχετιστεί αλλά και να παίξει, όμως αυτό του έχει απαγορευθεί με χειραγώγηση. Ακόμη το παιδί βιώνει την άρνηση ως προς τα συναισθήματα του, με καταστροφικά αποτελέσματα για τον ψυχισμό του.

Σε γενικές γραμμές, το σύνδρομο αντιμετωπίζεται πολύ δύσκολα. Πολλές φορές χρειάζονται χρόνια συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης για να υπάρξει ουσιαστική βελτίωση.

Την κατάσταση όμως δυσχεραίνει και το γεγονός ότι είναι πολύ δύσκολη και η διάγνωσή του, διότι ο πάσχων ψεύδεται συνεχώς. Ακόμα και μετά τη θεραπεία, όμως, μπορεί να επαναλάβει τη συμπεριφορά του.