ΕΡΕΙΣΜΑ

Το διάβασμα είναι μια συνήθεια που τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν ήδη από τα πρώτα χρόνια και να κρατήσουν για όλη τους τη ζωή. Το σχολείο, οι σπουδές, μια καινούργια δουλειά περιλαμβάνουν το στάδιο της μελέτης. Ωστόσο, το διάβασμα δεν περιορίζεται μόνο σε πρακτικό επίπεδο. Είναι συντροφιά, αλλά και φορέας αλλαγής και εξέλιξης, είναι μαγεία, αλλά και παράθυρο στη γνώση.

Φυσικά, η ουσιαστική απομνημόνευση των γνώσεων και των πληροφοριών δεν είναι εύκολη υπόθεση για τους περισσότερους μαθητές. Η διαδικασία της επανάληψης συνήθως βασίζεται σε μεθόδους, όπως για παράδειγμα η υπογράμμιση των σημαντικών στοιχείων στο βιβλίο, τα σχεδιαγράμματα, οι ερωτήσεις στο κείμενο. Ωστόσο, αρκούν αυτές οι μέθοδοι για την ενεργή ανάκληση των γνώσεων; Εάν, λοιπόν, η εκ νέου ανάγνωση, η επισήμανση και η περίληψη δεν είναι αποτελεσματικές μέθοδοι αναθεώρησης, τότε τι πρέπει να κάνουμε;

Οι δύο πιο αποτελεσματικές μέθοδοι που έχω συναντήσει είναι η ενεργή ανάκληση και η επανάληψη σε απόσταση, οι οποίες, σε συνδυασμό, θα βοηθήσουν να κάνετε την μελέτη σας πιο αποτελεσματική και ανταποδοτική. Θα αναφερθώ και θα καλύψω την ενδιάμεση επανάληψη σε μελλοντική ανάρτηση, αλλά προς το παρόν θα επικεντρωθώ στην ενεργή ανάκληση.

Θεωρία και τεκμήρια ενεργητικής ανάκλησης

Συχνά, αρκετοί πιστεύουν ότι η μάθηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία τεστάρουν τον εαυτό τους αφού πρώτα έχουν μάθει όλες τις πληροφορίες σχετικά με αυτό που μελετάνε. Υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι η μάθηση μπορεί να σημαίνει κάτι άλλο; Στην πραγματικότητα, αυτό δεν μπορεί να απέχει περισσότερο από την αλήθεια!

Η ενεργή ανάκληση περιλαμβάνει την ανάκτηση πληροφοριών από τη μνήμη μέσω, ουσιαστικά, της δοκιμής του εαυτού σας σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αναθεώρησης. Η ίδια η πράξη της ανάκτησης πληροφοριών και δεδομένων από τον εγκέφαλό μας, όχι μόνο ενισχύει την ικανότητά μας να διατηρούμε πληροφορίες, αλλά βελτιώνει επίσης τις συνδέσεις στον εγκέφαλό μας μεταξύ διαφορετικών εννοιών.

Έρευνα του 2013 που ανέλυσε εκατοντάδες ξεχωριστές μελέτες σχετικά με αποτελεσματικές τεχνικές αναθεώρησης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η δοκιμή ή η ενεργή ανάκληση είναι μια τεχνική που έχει «υψηλή χρησιμότητα» και μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά με ελάχιστη εκπαίδευση. «Με βάση τα στοιχεία… αξιολογούμε τις πρακτικές δοκιμές ως υψηλής χρησιμότητας. Τα αποτελέσματα των δοκιμών έχουν αποδειχθεί σε ένα εντυπωσιακό φάσμα μορφών πρακτικών τεστ, ειδών υλικού, ηλικιών μαθητών, μετρήσεων αποτελεσμάτων και διαστημάτων διατήρησης. Έτσι, η πρακτική δοκιμή έχει ευρεία εφαρμογή».

Αυτές οι μελέτες από το 1939 και το 2010 παρέχουν πολύτιμη επαλήθευση της αποτελεσματικότητας της ενεργητικής ανάκλησης, αλλά υπήρξε και μια μελέτη του 2011 που εγώ προσωπικά βρήκα ιδιαίτερα πειστική. Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές χώρισαν τους μαθητές σε 4 ομάδες με κάθε μαθητή να έχει επιφορτιστεί με την εκμάθηση του ίδιου υλικού προτού εξεταστεί για το τι έμαθαν. Ωστόσο, σε κάθε ομάδα δόθηκαν διαφορετικές οδηγίες και παράμετροι για την εκμάθηση του περιεχομένου.

– Η πρώτη ομάδα θα διάβαζε το υλικό μόνο μία φορά.

– Η δεύτερη ομάδα θα διάβαζε το υλικό τέσσερις φορές.

– Η τρίτη ομάδα διάβαζε το υλικό και στη συνέχεια τους είπαν να φτιάξουν έναν χάρτη μυαλού.

– Η τέταρτη ομάδα θα διάβαζε το υλικό μία φορά και μετά θα ανακαλούσε όσο το δυνατόν περισσότερα.

Τόσο στη δοκιμασία κατά λέξη – όταν της ζητήθηκε να ανακαλέσει γεγονότα – όσο και στη δοκιμασία συμπερασμάτων – όταν της ζητήθηκε να ανακαλέσει έννοιες – η ομάδα ενεργητικής ανάκλησης ξεπέρασε σημαντικά τις άλλες ομάδες. Αυτή η μελέτη δείχνει ότι το να δοκιμάσεις τον εαυτό σου μόνο μία φορά είναι πιο αποτελεσματικό από το να ξαναδιαβάσεις ένα κεφάλαιο τέσσερις φορές.

Είμαι βέβαιος ότι όλοι έχουμε χρησιμοποιήσει την επανάγνωση κάποια στιγμή, αλλά απλώς δοκιμάζοντάς την στον εαυτό σας, όταν μπορέσετε, θα βελτιώσετε δραστικά την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των σπουδών σας. Αυτή είναι μια τόσο απλή τεχνική, αλλά έχει τόσο σημαντικά, προφανή οφέλη που θα ήταν ανόητο να μην τη χρησιμοποιήσουμε!

Ίσως ο λόγος που δεν μας αρέσει να χρησιμοποιούμε την ενεργή ανάκληση είναι ότι είναι πιο δύσκολο και διανοητικά επιβαρυντικό από το να ξαναδιαβάζουμε. Αλλά το βασικό σημείο είναι ότι η αναθεώρηση πρέπει να είναι γνωστικά απαιτητική! Είναι πιο εύκολο να το σκεφτείτε αυτό αν το παραλληλίσετε με το να πηγαίνετε στο γυμναστήριο – εάν σηκώνετε βάρη που είναι ελαφριά, δεν πρόκειται να σημειώσετε μεγάλη πρόοδο, αλλά εάν σηκώνετε βάρη που δοκιμάζουν τη δύναμή σας, είναι πιο πιθανό να αναπτύξετε τους μυς πιο γρήγορα.

Το ίδιο συμβαίνει με την ανάπτυξη των «μυών» του εγκεφάλου σας – όσο πιο σκληρά πρέπει να εργαστούμε για να ανακτήσουμε πληροφορίες, τόσο πιο αποτελεσματικός θα γίνει ο εγκέφαλός μας στην αποθήκευση και ανάκληση αυτών των πληροφοριών στο μέλλον.

Στρατηγικές Ενεργής Ανάκλησης

Τώρα ας σκεφτούμε… Πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε την ενεργητική ανάκληση στις δικές μας μελέτες; Υπάρχουν στρατηγικές που είναι πιο αποτελεσματικές;

Πρώτα απ’ όλα, σχεδόν οτιδήποτε κάνουμε που απαιτεί από εμάς να χρησιμοποιήσουμε γνωστική προσπάθεια και εγκεφαλική δύναμη για να ανακτήσουμε πληροφορίες είναι αναμφισβήτητα χρήσιμο. Ωστόσο, πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποίησα μια σειρά από στρατηγικές που χρησιμοποίησαν την ενεργή ανάκληση και παρακάτω είναι τρεις προσεγγίσεις που, προσωπικά, μου φάνηκαν χρήσιμες.

• Κλειστό βιβλίο

Αν δεν μπορείτε να κόψετε τη συνήθεια να κάνετε σημειώσεις, μια στρατηγική που βρήκα ιδιαίτερα χρήσιμη ήταν να κάνετε σημειώσεις με το βιβλίο σας κλειστό. Αντί να αντιγράψετε απευθείας από το σχολικό βιβλίο, προσπαθήστε να μάθετε ένα θέμα πριν γράψετε, δηλαδή πώς θα εξηγούσατε τα βασικά σημεία και τις βασικές έννοιες με δικά σας λόγια, αλλά με το βιβλίο κλειστό. Αφού γράψετε όσα μπορείτε να θυμηθείτε, ανοίξτε το βιβλίο και προσθέστε τα μέρη που χάσατε.

Αυτό μπορεί να ακούγεται απλοϊκό και, από πολλές απόψεις, είναι! Ωστόσο, ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικό όταν προετοιμαζόμουν για τις εξετάσεις, όταν έκανα σχέδια εκπόνησης για επιχειρήσεις και, για να τα αφομοιώσω στην μνήμη, αποφάσισα να σχεδιάσω διαγράμματα αράχνης για κάθε σχέδιο με κλειστό το βιβλίο μου. Θα αντλούσα όσα περισσότερα μπορούσα από τη μνήμη μου και στη συνέχεια θα επέστρεφα στο πραγματικό μου σχέδιο και θα συμπλήρωνα όποια πληροφορία έλειπε.

Το επανέλαβα για περίπου δύο μήνες πριν από τις εξετάσεις – συνδυάζοντας την ενεργή ανάκληση με την επανάληψη σε απόσταση μεταξύ τους – και μέχρι να έρθουν οι εξετάσεις είχα καταλάβει καλά αρκετά βιβλία, το καθένα με αναφορές, στις οποίες θα μπορούσα στη συνέχεια να βασιστώ στις εξετάσεις. Επομένως, είναι μια απλή στρατηγική, αλλά αν μπορεί να λειτουργήσει για τις πανελλήνιες εξετάσεις , είμαι σίγουρος ότι μπορείτε να βρείτε έναν τρόπο να το κάνετε να λειτουργήσει και για τις προσωπικές σας ανάγκες.

• Εναλλακτική λύση στη δημιουργία σημειώσεων…Κάντε ερωτήσεις!

Παρά τα στοιχεία που δείχνουν ότι η λήψη σημειώσεων δεν είναι μια αποτελεσματική τεχνική αναθεώρησης, εξακολουθεί να σου δίνει την αίσθηση ότι είναι παραγωγικό να γράφεις πράγματα, σωστά; Δεν ήθελα να σταματήσω τελείως να σημειώνω, γι’ αυτό προσπάθησα να προσαρμόσω αυτή την επιθυμία να κρατήσω σημειώσεις και άρχισα να γράφω ερωτήσεις για τον εαυτό μου. Αυτή η στρατηγική μοιάζει με τη μέθοδο «Λήψη Σημειώσεων- Cornell» – τη διαδικασία σύνταξης ερωτήσεων για τον εαυτό σας με βάση το υλικό μελέτης.

Αυτό παράγει μια λίστα ερωτήσεων με την κύρια ιδέα να είναι ότι, αντί να ξαναδιαβάζουμε παθητικά ή να τονίζουμε τις πληροφορίες, όπως συχνά μπαίνουμε στον πειρασμό να κάνουμε, αναγκαζόμαστε να εμπλακούμε ενεργά σε γνωστικές προσπάθειες για να ανακτήσουμε τις πληροφορίες, για να απαντήσουμε στις ερωτήσεις που ενισχύουν τις συνδέσεις μεταξύ των πληροφοριών στον εγκέφαλό
μας και βελτιώνει την ικανότητά μας να ανακαλούμε αυτές τις πληροφορίες σε μια εξέταση.

Ουσιαστικά, η σύνταξη ερωτήσεων σάς αναγκάζει να εμπλακείτε σε γνωστική προσπάθεια και όσο περισσότερη εγκεφαλική δύναμη χρειάζεται για να ανακαλέσετε ένα γεγονός, τόσο πιο επιβαρυντικές είναι οι σπουδές σας διανοητικά και τόσο περισσότερα θα κερδίσετε από τον χρόνο που αφιερώνετε σε αναθεώρηση.

Anki
Το Anki είναι μια εφαρμογή flashcard που σας επιτρέπει να δημιουργείτε ηλεκτρονικές κάρτες flash που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να δοκιμάσετε τον εαυτό σας σε συνεδρίες πρακτικής. Χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο που βασίζεται στην ενεργή ανάκληση και την επανάληψη σε απόσταση και ως εκ τούτου μαθαίνει καθώς προχωράτε στις σπουδές και την αναθεώρησή σας. Βρήκα το Anki ιδιαίτερα χρήσιμο για δύο βασικούς λόγους:

• Πρώτον, βοηθάει πάρα πολύ στην απομνημόνευση συγκεκριμένων γεγονότων – για παράδειγμα, ως μαθητής το χρησιμοποιούσα πολύ για τη Φυσική και την Χημεία – και ως φοιτητής στα μαθήματα που απαιτούνταν να θυμάμαι ονόματα, τύπους κλπ κλπ. Έτσι, μάθαινα τους τύπους και τι κάνουν.

• Δεύτερον, το χρησιμοποίησα επίσης για να βοηθήσω στην απομνημόνευση συγκεκριμένων παραγράφων που μπορούσα να χωρίσω σε κατάλληλα δοκίμια.

Στα Φροντιστήρια «Έρεισμα», αναζητούμε διαρκώς τρόπους βελτίωσης του εκπαιδευτικού μας έργου αλλά και νέους μηχανισμούς μάθησης και αποκωδικοποίησης της γνώσης για τους μαθητές μας. Για εμάς, «ο πραγματικά σοφός δάσκαλος δεν είναι αυτός που σε σπρώχνει μέσα στον οίκο της σοφίας, αλλά αυτός που σε οδηγεί στο κατώφλι του μυαλού σου».

Για οποιαδήποτε πληροφορία, επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλέφωνο: 2231307114

Θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε!

1] Πατρόκλου 25, Λαμία

2] Λιανοκλάδι

ENTER THE “ΕΡΕΙΣΜΑ” WORLD:

Facebook – https://www.facebook.com/ereismafront

Instagram – https://www.instagram.com/ereisma_front/ 

Youtube – http://bit.ly/ereismayoutube​ 

Twitter – @EreismaFront 

#teamereisma #ΕΡΕΙΣΜΑ #Φροντιστήριο #Λαμία #καινοτομία #εξέλιξη #μάθηση #πανελλήνιες