Καλλιεργώντας στα παιδιά κίνητρα για μάθηση

12 Αυγ 2022

Καλλιεργώντας στα παιδιά κίνητρα για μάθηση

Λέγεται πολύ συχνά ότι το πιο δύσκολο κομμάτι στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι η προσέλκυση του μαθησιακού ενδιαφέροντος των παιδιών. Καλλιεργώντας στα παιδιά κίνητρα για μάθηση …

Πράγματι, πολλές φορές, το βασικότερο εμπόδιο στην επίτευξη των εκπαιδευτικών μας στόχων δεν είναι άλλο από την αδιαφορία των μαθητών για το διδακτικό μας αντικείμενο. Κι όντως, όχι σπάνια ακούμε τα παιδιά να διαμαρτύρονται που πρέπει να αφιερώσουν χρόνο στη μελέτη υλικού τη χρησιμότητα και την αξία του ίδιου δεν μπορούν να κατανοήσουν και να πρακτικοποιήσουν (Ames, 1992, Dweck, 2002). Καλλιεργώντας στα παιδιά κίνητρα για μάθηση …

Το κίνητρο κατά τη μάθηση

Το κίνητρο είναι η σπίθα, η δύναμη που μας ωθεί να ασχοληθούμε με μια δραστηριότητα από την αρχή της έως την ολοκλήρωσή της. Το κίνητρο βρίσκει εφαρμογή σε όλους τους τομείς της καθημερινής μας ζωής, φυσικά και στην εκπαίδευση. Η επιθυμία για μάθηση, η θέληση για ανακάλυψη και εξερεύνηση καθετί καινούριου χαρακτηρίζει ανέκαθεν τον άνθρωπο. Μάλιστα ο ενθουσιασμός και η περιέργεια για μάθηση είναι ιδιαίτερα έκδηλη στα παιδιά, ήδη από πολύ μικρή ηλικία. Και μιλώντας για μάθηση εννοούμε τόσο την μάθηση που λαμβάνει χώρα στην καθημερινή ζωή του παιδιού και αφορά πρακτικές, κοινωνικές, επικοινωνιακές δεξιότητες, όσο και την ακαδημαϊκή ή σχολική μάθηση.

Η σχολική μάθηση πραγματοποιείται στο περιβάλλον του σχολείου και συνεχίζεται, ή κατά πολλούς αρχίζει, στο οικογενειακό περιβάλλον. Πράγματι, η άποψη πως οι βάσεις για μια αποτελεσματική μάθηση και μελέτη ξεκινάνε απ’ το σπίτι και πως οι γονείς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο σωστό ξεκίνημα και στη διατήρηση τους, υποστηρίζεται από πολλούς συγγραφείς και ερευνητές.

Τι συμβαίνει όμως στην πορεία της σχολικής ζωής των μαθητών και κάποιες φορές αυτός ο αρχικός ενθουσιασμός, η δίψα και η θέληση για μάθηση αρχίζουν να φθίνουν ή ακόμα και να εξαφανίζονται δίνοντας τη θέση τους σε συναισθήματα αποθάρρυνσης, απαξίωσης ακόμα και φόβου μπροστά στα μαθήματα; «Βαριέμαι το διάβασμα», «Γιατί να το μάθω αυτό; Σε τι θα μου χρησιμεύσει;» είναι μερικές απ’ τις φράσεις που ακούγονται από μαθητές όχι μόνο μεγαλύτερων, αλλά και μικρότερων τάξεων προβληματίζοντας τους γονείς.

Τα είδη των κινήτρων

Εσωτερικά κίνητρα

Είναι εγγενή κίνητρα και αφορούν τις ιδέες, γνώσεις, αξίες του ατόμου, την έμφυτη προδιάθεση και επιθυμία για μάθηση, την τάση για διερεύνηση του περιβάλλοντος, την περιέργεια, την εσωτερική ικανοποίηση κ.α.

Ένα παιδί διαθέτει εσωτερικό κίνητρο όταν επιδιώκει να πετύχει κάτι επειδή το θεωρεί αξιόλογο και για προσωπικούς λόγους.

Εξωτερικά κίνητρα

Είναι επίκτητα κίνητρα που επέρχονται μέσα από διαδικασίες μάθησης και αλληλεπίδρασης των ατόμων και αφορούν τα μέσα που χρησιμοποιούνται από άλλα πρόσωπα με σκοπό την δραστηριοποίηση και ενεργοποίηση του παιδιού, την αμοιβή – επιδοκιμασία – επιβράβευση.

Ένα παιδί διαθέτει εξωτερικό κίνητρο όταν επιθυμεί να πετύχει ένα στόχο με απώτερο σκοπό να αποκτήσει αμοιβή από το περιβάλλον του. Καλλιεργώντας στα παιδιά κίνητρα για μάθηση …

Σε τι ενδέχεται να οφείλονται τα μειωμένα κίνητρα που έχει ένα παιδί;

• Οι γονείς του είναι υπερπροστατευτικοί και το διευκολύνουν στην καθημερινή ζωή

• Δεν είναι ανεξάρτητο και δεν έχει μάθει να προσπαθεί στη ζωή του για να κατακτήσει κάτι

• Δεν έχει λάβει την απαραίτητη επιβράβευση για τις προσπάθειές του ή έχει επιβραβευτεί υπερβολικά

• Το οικογενειακό πλαίσιο το εμποδίζει από τα να πάρει πρωτοβουλίες

Υπάρχουν ορισμένα γενικά τρικ που μπορούν να εφαρμόσουν οι γονείς ώστε να ενεργοποιήσουν το ενδιαφέρον του μαθητή για μελέτη …

Αυξήστε την προσδοκία σας σχετικά με τις ικανότητες των παιδιών. Όσο μεγαλύτερη προσδοκία έχουν οι γονείς για την πρόοδο των παιδιών τους, τόσο θετικότερα τα συναισθήματα και η συμπεριφορά τους προς τα παιδιά, γεγονός που καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση, την αυτό-ενίσχυση και τελικά την επιθυμία των παιδιών για εμπλοκή στη μάθηση με θετικά αποτελέσματα

Αξιοποιείστε τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τους κατά τη μελέτη. Είναι γεγονός πως, τα παιδιά, όπως και όλοι μας άλλωστε, ασχολούνται πολύ πιο εύκολα και αποτελεσματικά με ό,τι εντάσσεται στον κύκλο των ενδιαφερόντων τους και των ικανοτήτων τους. Φυσικά, εξ’ ορισμού η διαδικασία της μάθησης περιλαμβάνει την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις μια καινούρια γνώση ή η ολοκλήρωση μιας άσκησης για το σπίτι μπορεί εύκολα να αξιοποιήσει και να συσχετιστεί με τα ενδιαφέροντα του παιδιού.
Δημιουργήστε ένα περιβάλλον και ένα πρόγραμμα μελέτης που ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Το κάθε παιδί είναι μοναδικό, όπως μοναδικές είναι και οι ανάγκες του. Καλό θα ήταν λοιπόν, το περιβάλλον μελέτης του να είναι κατάλληλο προκειμένου να κάνει τη διαδικασία του διαβάσματος πιο εύκολη κι ευχάριστη.
Χρησιμοποιείστε την ενθάρρυνση και την λεκτική επιβράβευση, όχι μόνο του αποτελέσματος, αλλά και της κάθε προσπάθειας του μαθητή. Η δύναμη της ενθάρρυνσης και του επαίνου είναι πολύ σημαντική και συχνά ίσως υποτιμάται η αξία της και παραβλέπεται. Ωστόσο, συνιστά έναν πολύ απλό, άμεσο και πολύ συχνά αποτελεσματικό τρόπο ενίσχυσης της μαθησιακής διαδικασίας. Συχνά μάλιστα η επιβράβευση δίνεται μόνο μετά την ολοκλήρωση μια δραστηριότητας, όμως είναι πολύ σημαντικό να παρέχεται σε όλη τη διάρκεια της προσπάθειας καθώς αποτελεί με κινητήρια δύναμη για τον μαθητή.

Επιβραβεύστε με κάποια υλική ανταμοιβή. Η υλική επιβράβευση συνιστά έναν συχνό τρόπο ενίσχυσης του κινήτρου του παιδιού και όπως προαναφέρθηκε, μπορεί να είναι η ενασχόληση με μια αγαπημένη δραστηριότητα ή η αγορά ενός αγαπημένου παιχνιδιού.
Συσχετίστε τα μαθήματα με την καθημερινή ζωή. Μ’ αυτό τον τρόπο θα βοηθήσετε το παιδί να κατανοήσει την αξία και τη χρησιμότητα των μαθημάτων που συχνά επειδή δεν είναι προφανής διατηρεί το κίνητρό του χαμηλό.
Δώστε έμφαση στις επιτυχίες τους. Πολλές φορές «υπό τη σκιά» κάποιων σχολικών αποτυχιών ή μαθησιακών δυσκολιών, παραβλέπουμε ή υποτιμούμε καθημερινές επιτυχίες και κατακτήσεις των παιδιών. Είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας πως μια επιτυχία, όσο μικρή κι αν είναι, είναι μια κατάκτηση, μια εξέλιξη που καλό είναι να τονίζεται και να επιβραβεύεται σε κάθε ευκαιρία. Εξάλλου, με μια ενισχυμένη αυτοεκτίμηση και έμπρακτη αναγνώριση των προσπαθειών του είναι πολύ πιθανό το παιδί την επόμενη φορά να προσπαθήσει περισσότερο και τ’ αποτελέσματα να είναι καλύτερα. Αντίθετα, αν η έμφαση δίνεται στα λάθη και τις αποτυχίες είναι εύκολο να δημιουργηθεί σταδιακά ένα αρνητικό κλίμα αποθάρρυνσης και ίσως ακόμα και παραίτησης.

Αξιοποιείστε εναλλακτικά μέσα μάθησης ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες τους. Σήμερα, τα μέσα μάθησης και εκπαίδευσης είναι ποικίλα και αξίζει να τα εκμεταλλευτούμε προς όφελος των μαθητών μας εμπλουτίζοντας και κάνοντας πιο ελκυστική και αποτελεσματική τη διαδικασία μελέτης των μαθημάτων. Μερικά απ’ αυτά τα μέσα είναι εκπαιδευτικό λογισμικό στον υπολογιστή, επιτραπέζια παιχνίδια, εκπαιδευτικές κάρτες, κουκλοθέατρο, εκπαιδευτικά cd και dvd, ζωγραφική, κολλάζ και πολλά άλλα.

Διαβάστε τους τρόπους μάθησης ΕΔΩ

Διαμορφώστε και προσφέρετε ένα σωστό πρότυπο προς μίμηση. Λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια επίδραση που έχει η συμπεριφορά των γονέων στα παιδιά τους, είναι ιδιαίτερης σημασίας να διατηρούμε ένα σωστό πρότυπο σε σχέση με τη διαδικασία της μάθησης. Δεν είναι λογικό να περιμένουμε τα παιδιά μας να αγαπούν τη γνώση όταν εμείς δε δείχνουμε αντίστοιχα παραδείγματα στην καθημερινότητά μας. Συνήθειες όπως το να διαβάζουμε ένα βιβλίο ή την εφημερίδα, να λύνουμε ένα σταυρόλεξο προωθούν ένα θετικό πρότυπο. Ιδανικά οι παραπάνω δραστηριότητες μπορούν να γίνονται ταυτόχρονα με το διάβασμα του παιδιού.

”Το κίνητρο, σύμφωνα με έρευνες που έγιναν σε παιδιά, είναι επίκτητο, δηλαδή μπορεί να αναπτυχθεί και να καλλιεργηθεί.” Για αυτό το λόγο στα Φροντιστήρια “ΕΡΕΙΣΜΑ” είμαστε πάντα σε επικοινωνία με τους γονείς για την πρόοδο και εξέλιξη των μαθητών μας μέσα από την συνεχή εκμαίευση κινήτρων!

Σας περιμένουμε να μας γνωρίσετε από κοντά!