Ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης

25 Σεπ 2023

Ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης

Η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης είναι μια προσέγγιση στη διδασκαλία που βασίζεται στη συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης, καθώς αναγνωρίζεται ότι οι μαθητές είναι ενεργοί και όχι παθητικοί αποδέκτες των γνώσεων.

Ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει ν’ αντιμετωπίσει ο σύγχρονος εκπαιδευτικός είναι η ενεργητική συμμετοχή «όλων» των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ολοένα και περισσότερο αυξάνεται ο αριθμός των μαθητών που δεν συμμετέχουν στις δραστηριότητες της τάξης, επιδεικνύοντας απουσία ενδιαφέροντος, ανεπιθύμητη συμπεριφορά ή εσωστρέφεια.

Ο εκπαιδευτικός καλείται να αξιοποιήσει κατάλληλες πρακτικές διδασκαλίας, για να ενεργοποιήσει ταυτόχρονα τόσο τους μαθητές με χαμηλά επίπεδα συμμετοχής, όσο και τους μαθητές που έχουν αυξημένες γνωστικές απαιτήσεις.

Η απόφαση ενός εκπαιδευτικού να εργαστεί με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, απαιτεί μια εκ βαθέων αναθεώρηση σχετικά με τον σκοπό της εκπαίδευσης και τις απόψεις του για τα παιδιά ως δρώντα πρόσωπα στη μαθησιακή διαδικασία. Με άλλα λόγια, η συμμετοχή των παιδιών συχνά εξαρτάται από τις προθέσεις, τους στόχους και τον προγραμματισμό των εκπαιδευτικών (Sandberg & Eriksson 2008).

Εκτός, όμως, από τον προβληματισμό των εκπαιδευτικών σε σχέση με το θέμα που εξετάζουμε, θέλουμε να παρουσιάσουμε ενδεικτικές στρατηγικές για την επίτευξη της συμμετοχής των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Πως μπορεί να εφαρμοστεί από τους εκπαιδευτικούς

Η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών μπορεί να εφαρμοστεί με διάφορους τρόπους, ανάλογα με τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της τάξης και των μαθητών. Ορισμένες κοινές πρακτικές περιλαμβάνουν:

Ενθάρρυνση των μαθητών να συμμετέχουν στο μάθημα με την εκφραστική τους ικανότητα.

Χρήση μεθόδων εκπαίδευσης που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή, όπως ομαδική εργασία, συζήτηση, παρουσίαση, κλπ.

Δημιουργία ενός κλίματος που ενθαρρύνει τους μαθητές να συμμετέχουν και να αισθάνονται άνετα να εκφράσουν τις απόψεις τους.

Παροχή επαρκούς χρόνου για τη συζήτηση και την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των μαθητών.

Ενθάρρυνση των μαθητών να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και να παίρνουν αποφάσεις για το πως θα διεξαχθεί το μάθημα.

Πλεονεκτήματα

Αυξημένη συμμετοχή και επικοινωνία μεταξύ των μαθητών και του δασκάλου.

Βελτιωμένη κατανόηση και αφομοίωση του μαθήματος από τους μαθητές.

Ανάπτυξη εμπιστοσύνης στον εαυτό τους.

Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και συνεργατικότητας.

Αύξηση της παρακολούθησης και συμμετοχής στο μάθημα από τους μαθητές.

Βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας και της μάθησης.

Ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της αυτοέκφρασης των μαθητών.

Βελτίωση της ακαδημαϊκής επίδοσης των μαθητών.

Συνοψίζοντας

Η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Τα κίνητρα, εσωτερικά ή εξωτερικά, που ενεργοποιούν τους μαθητές για συμμετοχή συχνά διαφέρουν από μαθητή σε μαθητή και αρκετά από αυτά δεν είναι δυνατόν να επηρεαστούν και να τροποποιηθούν από άλλους.

Όμως, αυτό δεν σημαίνει πως ο εκπαιδευτικός δεν επηρεάζει σε κανένα βαθμό το ενδιαφέρον των μαθητών για τη μάθηση και δεν συμβάλλει στην ενεργή εμπλοκή τους στη μαθησιακή διαδικασία.

Αντίθετα οι ενέργειές του προς τη δημιουργία ενός ενδιαφέροντος και αυθεντικού περιβάλλοντος μάθησης μέσα στο οποίο δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής στον κάθε μαθητή είναι αναμφισβήτητα ένας από τους παράγοντες που μπορεί να κινητοποιήσει τους μαθητές και να τους κάνει να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στο μάθημά του και γενικότερα στη νέα γνώση που τους παρέχεται.