Μεταμορφώνοντας την τάξη: Τα οφέλη της διδασκαλίας με επίκεντρο τον μαθητή (μέρος 1ο)

25 Σεπ 2023

Μεταμορφώνοντας την τάξη: Τα οφέλη της διδασκαλίας με επίκεντρο τον μαθητή (μέρος 1ο)

Επαναστατική εκπαίδευση: Πώς η διδασκαλία με επίκεντρο τον μαθητή ξεκλειδώνει το πλήρες δυναμικό της.

Καθώς οι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να εξελίσσουν τις μεθόδους διδασκαλίας τους, η διδασκαλία με επίκεντρο τον μαθητή έχει αναδειχθεί ως μια μετασχηματιστική προσέγγιση στην εκπαίδευση. Δίνοντας προτεραιότητα στην εξατομικευμένη μάθηση και δέσμευση, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να οικειοποιηθούν την εκπαίδευσή τους, με αποτέλεσμα τη βελτίωση των ακαδημαϊκών επιδόσεων και μια πιο ικανοποιητική εκπαιδευτική εμπειρία. Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε τα πολλά οφέλη της διδασκαλίας με επίκεντρο τον μαθητή και πώς μεταμορφώνει την τάξη όπως τη γνωρίζουμε. Ελάτε μαζί μας σε αυτό το ταξίδι ανακάλυψης καθώς ξεκλειδώνουμε πλήρως τις δυνατότητες της μάθησης.

Η μαθητοκεντρική διδασκαλία είναι μια επαναστατική προσέγγιση στην εκπαίδευση που εστιάζει στο να θέτει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας. Αντί να δίνει απλώς διαλέξεις και να παρέχει πληροφορίες, η διδασκαλία με επίκεντρο τον μαθητή ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή, τη συνεργασία και την κριτική σκέψη. Αυτή η προσέγγιση έχει αποδειχθεί ότι έχει πολλά οφέλη τόσο για τους μαθητές όσο και για τους δασκάλους.

Ένα από τα πιο σημαντικά οφέλη της μεθόδου αυτής είναι ότι οδηγεί σε βελτιωμένη δέσμευση και κίνητρο των μαθητών. Όταν οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στη μάθησή τους και τους δίνεται η ευκαιρία να εξερευνήσουν τα ενδιαφέροντά τους, είναι πιο πιθανό να ενθουσιαστούν με το υλικό και να επενδύσουν περισσότερο στην εκπαίδευσή τους. Επιπλέον, επειδή η διδασκαλία με επίκεντρο τον μαθητή ενθαρρύνει τους μαθητές να οικειοποιηθούν τη δική τους μάθηση, βοηθά στην ενίσχυση της αίσθησης αυτονομίας και αυτοκατεύθυνσης.

Η συγκεκριμένη προσέγγιση της μάθησης οδηγεί επίσης, σε βελτιωμένες ακαδημαϊκές επιδόσεις. Παρέχοντας ευκαιρίες για ενεργητική μάθηση, κριτική σκέψη και επίλυση προβλημάτων, η μαθητοκεντρική διδασκαλία βοηθά τους μαθητές να διατηρούν και να εφαρμόζουν τις πληροφορίες πιο αποτελεσματικά. Επιπλέον, επειδή ενθαρρύνει τους μαθητές να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη μάθησή τους, βοηθά στην ανάπτυξη σημαντικών δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, όπως η δημιουργικότητα, η συνεργασία και η επικοινωνία.

Ένα άλλο βασικό πλεονέκτημα της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας, είναι ότι προωθεί μια θετική κουλτούρα στην τάξη. Όταν οι μαθητές νιώθουν ότι τους εκτιμούν και τους σέβονται, είναι πιο πιθανό να σέβονται τους άλλους και να συνεργάζονται σε ένα υποστηρικτικό και συνεργατικό περιβάλλον. Επιπλέον, όταν οι μαθητές νιώθουν ότι οι απόψεις και οι ιδέες τους ακούγονται και γίνονται σεβαστές, μπορούν πιο εύκολα να εμπλακούν σε συζητήσεις στην τάξη και να καλλιεργήσουν μια θετική κοινότητα μάθησης.

Τέλος, τα οφέλη της μεθόδου αυτής είναι αισθητά και για τους εκπαιδευτικούς. Παρέχοντας ευκαιρίες για ενεργητική μάθηση, κριτική σκέψη και επίλυση προβλημάτων, οι δάσκαλοι έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν πιο ουσιαστικά και ελκυστικά μαθήματα. Ταυτόχρονα, μειώνεται η ανάγκη για συνεχή καθοδήγηση και επίβλεψη του δασκάλου.

Ο μετασχηματισμός της τάξης με διδασκαλία με επίκεντρο τον μαθητή μπορεί να μεταμορφώσει τον διάλογο στις σχολικές τάξεις.

Αναπόσπαστο μέρος της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας αποτελεί ο διάλογος, η χρήση του οποίου στο σχολείο κάνει την εκπαιδευτική διαδικασία ουσιαστικότερη και πιο εποικοδομητική.

Ο διάλογος στη σχολική τάξη:

Η χρήση του διαλόγου στη διδακτική πρακτική, εισάγει στη σχολική τάξη ένα πολύ αποδοτικό μοντέλο διδασκαλίας. Ο διάλογος, εξ ορισμού, είναι μία συμμετοχική, συνεργατική και επικοινωνιακή πράξη που ανάγει τους μαθητές σε ισότιμα μέλη της διδακτικής διαδικασίας. Σε αντίθεση με την παθητική διδασκαλία, όπου οι μαθητές είναι παθητικοί θεατές και αδιάφοροι δέκτες των γνώσεων, στη συμμετοχική διδασκαλία οι μαθητές είναι δέκτες και ταυτόχρονα δημιουργοί.

Η ελευθερία έκφρασης θα πρέπει, επομένως, να λαμβάνει χώρο σε κάθε έκφανση της κοινωνικής πραγματικότητας, ξεκινώντας από το πλαίσιο του σχολείου, όπου με τη συνδρομή της ανθρωπιστικής παιδείας οι μαθητές θα αντιλαμβάνονται από νωρίς την απόλυτη αξία του σεβασμού στο δικαίωμα της προσωπικής άποψης, και στο δικαίωμα της ελεύθερης διατύπωσής της.

Στη σχολική πρακτική ένας τέτοιος διάλογος εμφανίζεται σε μία σειρά από δραστηριότητες, που περιλαμβάνουν την εργασία σε επίπεδο ομάδας, την εργασία σε επίπεδο τάξης, ακόμη και σε επίπεδο σχολείου, όταν σε κάθε τάξη εκπονούνται projects κοινού στόχου. Πολλά ομαδικά παιχνίδια βασίζονται στο διάλογο. Η συνύπαρξη δύο ή περισσοτέρων παιδιών στηρίζεται στον διάλογο και στις βαλβίδες επικοινωνίας που αυτός ανοίγει.

Με την καλλιέργεια τού διαλόγου στο μάθημα, o μαθητής μαθαίνει ο ίδιος να προβληματίζεται και να σκέφτεται με τον δικό του τρόπο, μαθαίνει να στέκεται σοβαρά απέναντι στο αντικείμενο, να σέβεται τις γνώμες των συνομιλητών του και να τις αντιμετωπίζει κριτικά και διερευνητικά, αντικρούοντας υπεύθυνα και με λογικά επιχειρήματα εκείνες, με τις οποίες διαφωνεί. Ταυτόχρονα, αποκτά την ικανότητα να δίνει απαντήσεις και να υποβάλλει ερωτήσεις, συνηθίζει να ακούει προσεκτικά τον συνομιλητή του, διαπαιδαγωγείται στο να ισορροπεί και να ελέγχει αυθόρμητες εξωτερικεύσεις του, μαθαίνοντας να μη χάνει το στόχο του μέσα στην πορεία του διαλόγου. Με τον τρόπο αυτό, δημιουργεί τους δικούς του διανοητικούς ορίζοντες και, με γόνιμο τρόπο, καταλήγει στις δικές του απόψεις για το αντικείμενο και για τη νέα γνώση.

Τα είδη του διαλόγου στη σχολική τάξη:

Ο διδακτικός διάλογος: Στο διδακτικό διάλογο, ακολουθείται μια καθορισμένη πορεία συλλογισμών και οι διαλεγόμενοι είναι προσηλωμένοι σ΄ ένα συγκεκριμένο σκοπό, ενώ η προώθησή του εξασφαλίζεται με παρακινήσεις και ερωτήσεις του διδάσκοντος.
Ο δεσμευμένος διάλογος: Σε αντίθεση με τον διδακτικό διάλογο, εδώ, στην δεσμευμένη μορφή μορφή τού διαλόγου, είναι οι μαθητές αυτοί που δραστηριοποιούνται περισσότερο, είναι οι μαθητές αυτοί που ρωτούν, απευθυνόμενοι ο ένας στον άλλον και στον διδάσκοντα, είναι οι μαθητές αυτοί που, διαλεγόμενοι, επιδιώκουν να κατανοήσουν με τον δικό τους τρόπο το πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουν επιτυχώς ή να το λύσουν. Ο διδάσκων, στον δεσμευμένο διάλογο, είναι ισότιμος συνομιλητής, ο οποίος αφήνει τους ίδιους τους μαθητές να συζητούν για τους προτεινόμενους τρόπους αντιμετώπισης τού θέματος, για τις προτεινόμενες λύσεις, αλλά και για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Ο ελεύθερος διάλογος: Το αντικείμενο-θέμα τής συζητήσεως δεν είναι εξ αρχής δεδομένο, αλλά ούτε και σταθερό κατά την διάρκεια τού μαθήματος. Αυτό μπορεί να αλλάζει κατά την εξέλιξη τού μαθήματος, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μαθητών αφού αυτό που εδώ μας ενδιαφέρει είναι, να έρθουν στην επιφάνεια τα ενδιαφέροντα και οι σκέψεις των μαθητών εκείνη τη στιγμή. Αφορμή για έναν ελεύθερο διάλογο των μαθητών, μπορεί να αποτελέσει μια πληροφορία σε οποιονδήποτε τομέα της γνώσης, είτε μια ερώτηση ενός μαθητή για μια έννοια ή για ένα θέμα από την εξωσχολική εμπειρία. Αρχίζει, τότε, ένας διάλογος μεταξύ των μαθητών, στον οποίο ο διδάσκων μόνο παρασκηνιακά και διακριτικά συμμετέχει. Καθώς ο διάλογος εξελίσσεται, έχουμε εξωτερίκευση των βιωμάτων των μαθητών, ελεύθερη διατύπωση απόψεων και γνωμών, έκφραση μαθητικών ερωτήσεων. Στον ελεύθερο διάλογο, ο διδάσκων αποφεύγει τις παρεμβάσεις του και όσο εξελίσσεται ο διάλογος , παρακολουθεί με προσοχή και με ενδιαφέρον τη συζήτηση, αφήνει τους μαθητές του ελεύθερους να ρωτούν, να απαντούν, να δραστηριοποιούνται πνευματικά, να αλλάζουν θέμα και να καταλήγουν στα συμπεράσματά τους.

Συμπερασματικά, η μαθητοκεντρική διδασκαλία είναι μια προσέγγιση που είναι επωφελής για όλα τα μέρη. Θέτοντας τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας, η διδασκαλία με επίκεντρο τον μαθητή οδηγεί σε βελτιωμένη συμμετοχή των μαθητών, κίνητρα, ακαδημαϊκές επιδόσεις και κουλτούρα στην τάξη. Η μετατροπή της παραδοσιακής τάξης σε μια τάξη με επίκεντρο τον μαθητή θα οδηγήσει σε πιο αποτελεσματική, αποδοτική και ευχάριστη μαθησιακή διαδικασία για όλους.

Αν βρήκες χρήσιμο το άρθρο αυτό, τοτέ μπορεί να σου αρέσει κι αυτό ΕΔΩ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε. “ΕΡΕΙΣΜΑ”