“Γυμνάσιο… ερχόμαστε!” - Πως θα γίνει ομαλή η μετάβαση από το δημοτικό

25 Σεπ 2023

“Γυμνάσιο… ερχόμαστε!” – Πως θα γίνει ομαλή η μετάβαση από το δημοτικό

Η μετάβαση θεωρείται ως περίοδος αλλαγής-πέρασμα από μια κατάσταση σε μια άλλη η οποία συνοδεύεται από μεταβολή των ρόλων και των περιβαλλοντικών συνθηκών.

Η αλλαγή εκπαιδευτικής βαθμίδας είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, καθώς είναι μια περίοδος σημαντικών και ραγδαίων αλλαγών τόσο στο ακαδημαϊκό πλαίσιο, όσο και στο κοινωνικο-συναισθηματικό και βιολογικό κομμάτι. Συγκεκριμένα η μετάβαση στο Γυμνάσιο συμβαίνει παράλληλα με τη μετάβαση των μαθητών από την παιδική στην εφηβική ηλικία, οι προκλήσεις που βιώνουν οι μαθητές, διπλασιάζονται.

Παρόλο που τα παιδιά αυτής της ηλικίας έχουν βιώσει παρόμοιες μεταβάσεις και στο παρελθόν, όταν για παράδειγμα πήγαν από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό, η αλλαγή αυτή είναι κάτι παραπάνω από αλλαγή τάξης. Αποτελεί μια ολόκληρη διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει όλες τις επιπλοκές που συνεπάγεται μια αλλαγή. Είναι μια μετάβαση από την παιδική ηλικία στην εφηβική, από την εξάρτηση στην ανεξαρτησία, από το γνώριμο στο άγνωστο, από την υπακοή στην αναζήτηση, από τις φιλίες στις σχέσεις κ.ο.κ..

Η μετάβαση αυτή βέβαια δεν απασχολεί και δεν επηρεάζει όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Άλλα παιδιά θα ενταχθούν ομαλά και άλλα λιγότερο ομαλά και αυτό εξαρτάται από πλήθος παραγόντων. Αυτό που είναι όμως σχεδόν βέβαιο είναι ότι τα παιδιά που αντιμετώπιζαν δυσκολίες στο Δημοτικό, θα είναι περισσότερο αγχωμένα φοβισμένα και ανήσυχα απ’ ότι τα παιδιά που είχαν καλύτερη επίδοση και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στο Δημοτικό.

Έρευνα από βιωματικά εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν σε δύο Στ΄ τάξεις ενός Δημοτικού σχολείου της Λευκωσίας, που αφορά τις κύριες ανησυχίες των παιδιών αναφορικά με τη μετάβαση.

	ΧΑΡΑ %	ΦΟΒΟΣ %	ΑΝΗΣΥΧΙΑ %	ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ %	ΛΥΠΗ %	ΑΝΥΠΟΜΟΝΗΣΙΑ %
Θα έχω περισσότερες εργασίες		6,9	41,3	10,3	62,1	3,4
Δεν θα είμαι μαζί με τους συμμαθητές από το δημοτικό	6,9	24,1	24,1	6,9	76	6,9
Θα έχω πολλούς καθηγητές	20,7	14,8	14,8	58,6	10,3	14,8
Θα γράφω διαγωνίσματα και θα έχω εξετάσεις	3,4	34,5	58,6	20,7	38	10,3
Θα κάνω καινούργιες γνωριμίες	79,3	10,3	17,2	27,6	3,4	27,6
Θα πρέπει να προσέχω την συμπεριφορά μου	13,8	13,8	38	10,3	20,7
Θα είναι πιο δύσκολα τα μαθήματα	10,3	31,1	48,3	31	34,5	3,4
Θα είμαι ο πιο μικρός / η πιο μικρή του σχολείου αφού θα είμαι στην Α΄ τάξη	24,1	13,8	20,7	38	17,2	13,8
Πολλές απαιτήσεις από καθηγητές και γονείς		41,4	51,7	10,3	38	6,9

Οι ανησυχίες των μαθητών είναι εύλογες.

Οι μαθητές είπαν ότι θα είναι βοηθητικό να:

Καθιερώσουν από νωρίς ένα πρόγραμμα μελέτης το οποίο θα ακολουθούν καθημερινά. Το Γυμνάσιο απαιτεί περισσότερο διάβασμα και πολλή προσπάθεια
Ζητούν βοήθεια από τους γονείς τους, αν δυσκολεύονται στα μαθήματα. Ωστόσο, είναι δική τους ευθύνη να ολοκληρώνουν τις εργασίες και να αποτείνονται στους καθηγητές τους για απορίες και ερωτήματα
Συζητούν τις ανησυχίες τους (αναφορικά με το σχολείο αλλά και για πιο προσωπικά θέματα) με τους καθηγητές, τους γονείς ή/και τους φίλους τους
Ίσως στην αρχή να τους τρομάξουν οι αλλαγές. Είναι ευκαιρίες να μάθουν καινούργια πράγματα. Θα χρειαστούν λίγο χρόνο μέχρι να προσαρμοστούν αλλά δεν θα απογοητευτούν!
Να βρίσκουν χρόνο για ξεκούραση και χαλάρωση.

Ο ρόλος των γονιών στη μετάβαση, είναι εξαιρετικής σημασίας...

Ενίσχυση της επικοινωνίας και του διαλόγου με το παιδί -> ενεργητική ακρόαση, διευκόλυνση του παιδιου να εκφράσει τα συναισθήματά του και τις αγωνίες του
Κατανόηση και αποδοχή των συναισθημάτων του παιδιού και προσπάθεια βοήθειας διαχείρισής τους (π.χ διαχείριση θυμού)
Κατανόηση των αναπτυξιακών αλλαγών αυτού του σταδίου και της επίδρασης τους στη συμπεριφορά του εφήβου
Οριοθέτηση /πειθαρχία
Διαχείριση των συγκρούσεων -> αποφυγή «τιμωρητικών» και βίαιων συμπεριφορών, έμφαση στο διάλογο
Δημιουργία ενός φιλικού περιβάλλοντος προς τα λάθη και την αποτυχία αποδοχή αποτυχίας, αξιοποίηση των λαθών και της αποτυχίας ως τρόπο μάθησης από αυτά αλλά και καλλιέργειας της υπευθυνότητας
Ρεαλιστικές προσδοκίες για την ακαδημαϊκή επίδοση των παιδιών
Κατανόηση του άγχους και των φόβων που βιώνει το παιδί σε αυτή τη μεταβατική περίοδο
Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης του εφήβου επιβράβευση /ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών
Ανάδειξη προστατευτικών παραγόντων στις θετικές πλευρές της ζωής: η βοήθεια, η φροντίδα, το ενδιαφέρον, η θέσπιση στόχων, η πρόκληση των παιδιών να γνωρίσουν και να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους

Ο ρόλος του σχολείου και της υποδοχής των νέων μαθητών από τους εκπαιδευτικούς είναι μείζονος σημασίας.

Οι μαθητές της Α’ Γυμνασίου είναι καινούριοι μαθητές που φέρουν, ιδιαίτερα στην αρχή, περισσότερα χαρακτηριστικά παιδιών δημοτικού. Η διεύθυνση του σχολείου αλλά και οι εκπαιδευτικοί έχουν μπροστά τους μόνο τα ονόματά τους. Οι εκπαιδευτικοί, λοιπόν, δεν γνωρίζουν ούτε τους γονείς ούτε τους μαθητές πριν από την ημέρα έναρξης των μαθημάτων. Ίσως και εκείνοι από την πλευρά τους έχουν διαμορφώσει κάποιες στερεότυπες αντιλήψεις για τη συμπεριφορά τους απέναντι στους καινούριους μαθητές.

Άρα θα ήταν καλό…

Να αφιερώσουν αρκετό χρόνο για την υποδοχή των νέων μαθητών,
Να γνωρίσουν τους μαθητές, να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους ώστε να μπορέσουν να διαπραγματευτούν τα υπόλοιπα ζητήματα.
Να επιδιώξουν άμεσα μια συνάντηση γνωριμίας με τους γονείς των μαθητών ώστε να τους γνωρίσουν και να τους δώσουν την ευκαιρία να μιλήσουν για τα παιδιά τους και τις τυχόν ιδιαιτερότητές τους.
Να έχουν υψηλές προσδοκίες για τους μαθητές, που δεν περιορίζονται στον τομέα των επιδόσεων στα μαθήματα, αλλά αφορούν το σύνολο των συμπεριφορών και των ικανοτήτων που μπορεί να αναπτύξει ένα παιδί.
Να εκφράζουν πίστη στις ικανότητες κάθε μαθητή για αποδοχή της διαφορετικότητας και της μοναδικότητάς τους, καθώς αυτό υποβοηθά την ανάπτυξη της εκτίμησης που τρέφει το παιδί για τον εαυτό του.

Κλείνοντας, σκόπιμο είναι να αναφέρουμε τα λεγόμενα του γνωστού ψυχολόγου Barrie Hopson «….Τίποτα και κανείς δεν παραμένει ίδιος. Η φύση απεχθάνεται τα κενά και τη στασιμότητα. Ένα σταθερό σημείο δείχνει ότι είναι μια στάση ενός ταξιδιού από τον ένα τόπο στον άλλο. Αν σταθείς κάπου για πολύ, το ταξίδι σου θα φθάσει στο τέλος. Μείνε και διασκέδασε αλλά όμως να ξέρεις ότι σε περιμένουν πολλά και διαφορετικά πράγματα ακόμα. Μπορεί να μην είσαι ικανός να διακόψεις το ταξίδι αλλά μπορείς να πετάξεις!»

Επίλεξε την καλύτερη ομάδα στήριξης, ανθρώπους – εκπαιδευτικούς, που θα σε κάνουν να πιστέψεις στις δυνατότητές σου! Στο “ΕΡΕΙΣΜΑ”, ΜΑΖΙ, γίνεται!

Σας περιμένουμε να γνωρίσετε από κοντά εμάς και τον χώρο μας!